"Dziecko zdolne - radość i wyzwanie"

Powszechnie funkcjonuje przekonanie, że dziecko zdolne to „sama radość” dla rodziców. Jednak rodzice, a także nauczyciele dziecka zdolnego do końca nie podzielają tej opinii. Oni wiedzą, że codzienny kontakt ze zdolnym dzieckiem oprócz dumy przynosi też wiele problemów i wyzwań.
Program „Dziecko zdolne – radość i wyzwanie” to efekt naszych refleksji nad umiejętnym rozwijaniem uzdolnień naszych wychowanków. Opracowany został w oparciu o system wartości wychowania przedszkolnego i założenia „Podstawy programowej wychowania przedszkolnego”.
Dzieci przejawiające wszelkie zdolności i talenty trzeba nie tylko wychwycić spośród rówieśników, ale także je kształtować, rozwijać, wzbogacać i ciągle zachęcać do działania.
Między dziećmi (rówieśnikami) możemy zaobserwować duże różnice indywidualne. Mogą one dotyczyć zarówno szybkości i poprawności myślenia, bogactwa pomysłów, tempa i łatwości wykonania różnych działań, jak i gry na instrumencie, rysowania, malowania, wykonywania precyzyjnych czynności.
Różnice te określa się mianem zdolności, które możemy podzielić na trzy rodzaje:
Zdolności kierunkowe – zwane też zdolnościami specjalnymi czy uzdolnieniami (np. matematyczne, językowe, artystyczne).

Zdolności ogólne - to te, które pozwalają uczyć się w zakresie wiedzy teoretycznej. Dzieci o takich zdolnościach wykazują lepsza pamięć, dużo wcześniej niż rówieśnicy chodzą, mówią, czytają a także posiadają umiejętność posługiwania się wcześniej opanowany materiałem; określane jako inteligencja.

Zdolności twórcze – rozumiane jako umiejętność znajdowania wielu różnych i oryginalnych rozwiązań zadań i problemów. Większość czynności małych dzieci ma charakter twórczy, przy czym aktywność owa jest twórczością subiektywną.

Zdolności - to różnice indywidualne, sprawiają one, że przy danym zasobie wiedzy, praktyki i takich samych warunkach zewnętrznych oraz równej motywacji, jedni ludzie sprawniej niż inni wykonują dane czynności, w tym także szybciej uczą się nowych rzeczy.
Głównym założeniem programu jest wspieranie dziecka uzdolnionego. Uwzględnia on potrzeby i możliwości dzieci oraz jest niezbędny w procesie kształtowania ich postaw twórczych.

Cele, metody i formy pracy z dzieckiem zdolnym

Wszechstronny rozwój osobowości dziecka jest priorytetowym zadaniem każdego przedszkola. Dzieci uzdolnione zasługują na szczególne zainteresowanie. Praca z dzieckiem zdolnym, w swoim założeniu polega na rozwijaniu jego zainteresowań i zdolności indywidualnych. Służy temu realizacja niżej określonych celów.

Cele ogólne:

stwarzanie warunków do odkrywania, eksperymentowania, poznawania, działania,
przeżywania w różnych formach.
kształtowanie u dzieci wiary we własne możliwości.
rozwijanie u dziecka możliwości umysłowych oraz szczególnych uzdolnień do uczenia się matematyki.
stwarzanie sytuacji doskonalących pamięć, umiejętność skupienia uwagi, zdolność kojarzenia, logicznego, twórczego i oryginalnego myślenia a także działania.
rozbudzanie ciekawości poznawczej, twórczego działania oraz samodzielności.
tworzenie warunków, w których dziecko rozwija nabyte doświadczenia językowe, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności czytania i pisania.
kształtowanie i rozwijanie ekspresji, twórczej postawy, wrażliwości na piękno, wrażliwości estetycznej, pomysłowość, wyobraźni i muzykalności

Sprawną i efektowną realizację celów programu zapewni dobór i zastosowanie właściwych metod pracy. Ich bogactwo i różnorodność stwarza nauczycielom możliwość ich łączenia, co docelowo sprzyja osiągnięciu oczekiwanych celów.

W naszej pracy dominować będą:

metody aktywne (aktywizujące dzieci),
problemowo – poszukujące (uczenie się przez odkrywanie),
praktyczne (działanie),
ekspresyjne (przeżywanie)
„burza mózgów” (bogactwo pomysłów zmierzających do rozwiązania problemu),
kinezjologia edukacyjna P. Dennisona,
naturalna metoda nauki czytania I. Majchrzak

Jednak najczęściej stosowaną metodą będzie metoda zabawowa, bo to poprzez zabawę dzieci uczą się najszybciej i najchętniej.

Indywidualizacja pracy z dzieckiem zdolnym realizowana będzie w toku powszechnie stosowanych form pracy, poprzez wykorzystywanie różnorodnych możliwości i okazji do podejmowania działań na rzecz rozwijania „małych talentów”.

Te formy pracy to:

przydzielanie trudniejszych zadań do rozwiązywania podczas pracy

zbiorowej i indywidualnej;

stwarzanie okazji do swobodnego wyboru trudniejszych zadań i swobodnej decyzji w podejmowaniu zadań dodatkowych;
organizowanie pracy w małych grupach;
dobór grup na zajęciach pod względem poziomu zdolności dzieci lub pod względem rodzaju,
pomysłowe i odważne projektowanie przez nauczyciela sytuacji wychowawczo - dydaktycznych

Ponadto nauczyciel aranżuje sytuację, w której dziecko:

odkrywa problem
próbuje go określić
proponuje rozmaite sposoby rozwiązywania
poszukuje
jest aktywne badawczo

Zatem program ten przewiduje:

pracę indywidualną, w czasie której dziecko samodzielne wykonuje czynność;
pracę zbiorową - wszystkie dzieci pracują wspólnie;
pracę zespołową - dzieci pracują w stałych zespołach;
pracę grupową - dzieci pracują w jednorazowych grupach.