"Dziecko zdolne - radość i wyzwanie"
Powszechnie funkcjonuje przekonanie, że dziecko zdolne to „sama radość” dla rodziców. Jednak rodzice, a także nauczyciele dziecka zdolnego do końca nie podzielają tej opinii. Oni wiedzą, że codzienny kontakt ze zdolnym dzieckiem oprócz dumy przynosi też wiele problemów i wyzwań.
Program „Dziecko zdolne – radość i wyzwanie” to efekt naszych refleksji nad umiejętnym rozwijaniem uzdolnień naszych wychowanków. Opracowany został w oparciu o system wartości wychowania przedszkolnego i założenia „Podstawy programowej wychowania przedszkolnego”.
Dzieci przejawiające wszelkie zdolności i talenty trzeba nie tylko wychwycić spośród rówieśników, ale także je kształtować, rozwijać, wzbogacać i ciągle zachęcać do działania.
Między dziećmi (rówieśnikami) możemy zaobserwować duże różnice indywidualne. Mogą one dotyczyć zarówno szybkości i poprawności myślenia, bogactwa pomysłów, tempa i łatwości wykonania różnych działań, jak i gry na instrumencie, rysowania, malowania, wykonywania precyzyjnych czynności.
Różnice te określa się mianem zdolności, które możemy podzielić na trzy rodzaje:
Zdolności kierunkowe – zwane też zdolnościami specjalnymi czy uzdolnieniami (np. matematyczne, językowe, artystyczne).
Zdolności ogólne - to te, które pozwalają uczyć się w zakresie wiedzy teoretycznej. Dzieci o takich zdolnościach wykazują lepsza pamięć, dużo wcześniej niż rówieśnicy chodzą, mówią, czytają a także posiadają umiejętność posługiwania się wcześniej opanowany materiałem; określane jako inteligencja.
Zdolności twórcze – rozumiane jako umiejętność znajdowania wielu różnych i oryginalnych rozwiązań zadań i problemów. Większość czynności małych dzieci ma charakter twórczy, przy czym aktywność owa jest twórczością subiektywną.
Zdolności - to różnice indywidualne, sprawiają one, że przy danym zasobie wiedzy, praktyki i takich samych warunkach zewnętrznych oraz równej motywacji, jedni ludzie sprawniej niż inni wykonują dane czynności, w tym także szybciej uczą się nowych rzeczy.
Głównym założeniem programu jest wspieranie dziecka uzdolnionego. Uwzględnia on potrzeby i możliwości dzieci oraz jest niezbędny w procesie kształtowania ich postaw twórczych.
Cele, metody i formy pracy z dzieckiem zdolnym
Wszechstronny rozwój osobowości dziecka jest priorytetowym zadaniem każdego przedszkola. Dzieci uzdolnione zasługują na szczególne zainteresowanie. Praca z dzieckiem zdolnym, w swoim założeniu polega na rozwijaniu jego zainteresowań i zdolności indywidualnych. Służy temu realizacja niżej określonych celów.
Cele ogólne:
- stwarzanie warunków do odkrywania, eksperymentowania, poznawania, działania,
- przeżywania w różnych formach.
- kształtowanie u dzieci wiary we własne możliwości.
- rozwijanie u dziecka możliwości umysłowych oraz szczególnych uzdolnień do uczenia się matematyki.
- stwarzanie sytuacji doskonalących pamięć, umiejętność skupienia uwagi, zdolność kojarzenia, logicznego, twórczego i oryginalnego myślenia a także działania.
- rozbudzanie ciekawości poznawczej, twórczego działania oraz samodzielności.
- tworzenie warunków, w których dziecko rozwija nabyte doświadczenia językowe, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności czytania i pisania.
- kształtowanie i rozwijanie ekspresji, twórczej postawy, wrażliwości na piękno, wrażliwości estetycznej, pomysłowość, wyobraźni i muzykalności
Sprawną i efektowną realizację celów programu zapewni dobór i zastosowanie właściwych metod pracy. Ich bogactwo i różnorodność stwarza nauczycielom możliwość ich łączenia, co docelowo sprzyja osiągnięciu oczekiwanych celów.
W naszej pracy dominować będą:
- metody aktywne (aktywizujące dzieci),
- problemowo – poszukujące (uczenie się przez odkrywanie),
- praktyczne (działanie),
- ekspresyjne (przeżywanie)
- „burza mózgów” (bogactwo pomysłów zmierzających do rozwiązania problemu),
- kinezjologia edukacyjna P. Dennisona,
- naturalna metoda nauki czytania I. Majchrzak
Jednak najczęściej stosowaną metodą będzie metoda zabawowa, bo to poprzez zabawę dzieci uczą się najszybciej i najchętniej.
Indywidualizacja pracy z dzieckiem zdolnym realizowana będzie w toku powszechnie stosowanych form pracy, poprzez wykorzystywanie różnorodnych możliwości i okazji do podejmowania działań na rzecz rozwijania „małych talentów”.
Te formy pracy to:
- przydzielanie trudniejszych zadań do rozwiązywania podczas pracy
zbiorowej i indywidualnej;
- stwarzanie okazji do swobodnego wyboru trudniejszych zadań i swobodnej decyzji w podejmowaniu zadań dodatkowych;
- organizowanie pracy w małych grupach;
- dobór grup na zajęciach pod względem poziomu zdolności dzieci lub pod względem rodzaju,
- pomysłowe i odważne projektowanie przez nauczyciela sytuacji wychowawczo - dydaktycznych
Ponadto nauczyciel aranżuje sytuację, w której dziecko:
- odkrywa problem
- próbuje go określić
- proponuje rozmaite sposoby rozwiązywania
- poszukuje
- jest aktywne badawczo
Zatem program ten przewiduje:
- pracę indywidualną, w czasie której dziecko samodzielne wykonuje czynność;
- pracę zbiorową - wszystkie dzieci pracują wspólnie;
- pracę zespołową - dzieci pracują w stałych zespołach;
- pracę grupową - dzieci pracują w jednorazowych grupach.