„W trosce o uczucia dzieci w wieku przedszkolnym”

W pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym zaobserwowałyśmy szereg zachowań budzących nasz niepokój. Dzieci często wywołują konflikty, którym towarzyszą różne emocje i uczucia, z jakimi nie zawsze potrafią sobie poradzić. Uczucia i emocje, bowiem nie tylko zabarwiają każde doświadczenie dzieci i motywują je do działania, ale mogą także utrudniać ich społeczne przystosowanie. Takie uczucia, pomimo, że są przez dzieci niechciane pojawiają się często bez zaproszenia i towarzyszą im w codziennym życiu.

Wobec uczuć przykrych dzieci niejednokrotnie są bezradne, nie wiedzą, co czynić ze swoją złością, jak wyrazić swój gniew, w jaki sposób pokonać negatywne uczucia. W otoczeniu dziecka nie zawsze znajdują się dobre przykłady do naśladowania.

W roku szkolnym 2003/2004 główny kierunek pracy wychowawczej i dydaktycznej w naszym przedszkolu dotyczył organizowania sytuacji edukacyjnych z uwzględnieniem różnych form działalności dziecka w celu rozwijania jego inteligencji emocjonalnej.

W wyniku naszych doświadczeń i obserwacji podjęłyśmy szereg działań wychowawczo-dydaktycznych prowadzących do rozpoznania przez dzieci emocji, jakie im towarzyszą i wspólnego szukania sposobu na ich rozładowanie. Czy uczucia będą wpływały na dziecko pozytywnie, czy negatywnie, zależy od ich rodzaju. Uczucia przyjemne jak radość, zadowolenie tworzą sprzyjający klimat w grupie, prowadzą do dobrego samopoczucia osób tworzących wspólnotę i czynią je szczęśliwymi. Złość, gniew narastający w dziecku pod wpływem różnorodnych bodźców zewnętrznych lub wewnętrznych burzy ich spokój, harmonię, często prowadzi do sytuacji konfliktowych, które nie są przyjemne zarówno dla dzieci, jak i nauczyciela.

Jednym z pomysłów na umożliwienie dzieciom wyrażenia swojego gniewu, złości było stworzenie w sali „kącika nastroju”. Znalazły się w nim m.in. stare gazety, „gniotki” zrobione z balonów wypełnione kaszą, za pomocą których dzieci mogły odreagować swój stan emocjonalny, nie raniąc przy tej okazji innych.

W toku wielu rozmów, które prowadziłyśmy z dziećmi wynikało, że wiedzą jak powinny wyglądać ich wzajemne relacje, jak bardzo zakłócają ich kontakty emocje negatywne. Każdego dnia starały się, aby nie prowokować swoim zachowaniem sprzeczek czy innych niepożądanych sytuacji. Dostrzegały korzyści płynące z kulturalnego odnoszenia się do siebie, wzajemnej pomocy w trudnych sytuacjach, koleżeństwa i przyjaźni. Odczuwały potrzebę tworzenia przyjaznej atmosfery w grupie.

Jedną z wielu propozycji, jakie towarzyszyły naszej codziennej pracy w rozwijaniu u dzieci inteligencji emocjonalnej było zorganizowanie „Dnia uprzejmości”, przy okazji realizacji tematyki: „Czy jestem uprzejmy i miły?”. Wspólnie z dziećmi postanowiłyśmy, że na uroczystość zaprosimy dzieci z pozostałych grup oraz zaprzyjaźnioną grupę ze Żłobka Miejskiego nr 2, z którą utrzymujemy stały kontakt. Razem z dziećmi zaplanowałyśmy kolejne etapy przygotowań do spotkania. Chciałyśmy przy tej okazji dostarczyć dzieciom wzorców właściwych zachowań, dlatego punktem wyjścia naszego programu było przedstawienie w wykonaniu dzieci pt.: „Bajka o smutnym osiołku”, na podstawie tekstu Zofii Wójcik (tekst zmodyfikowano do możliwości dzieci 5- letnich). W przygotowania chętnie włączyli się rodzice wykonując elementy dekoracji oraz stroje dla najmłodszych. Dzieci wykonały kolorowe kotyliony oraz przyozdobiły balony, wybrały wykonane wcześniej prace przestrzenne i płaskie i wspólnie uczestniczyły w dekorowaniu sali. Ciekawym doświadczeniem dla naszych wychowanków było wykonanie na dzień przed uroczystością słodkich przysmaków dla wszystkich uczestników.

Oto przepis na słodkie kuleczki:

11 szklanki mleka w proszku

2 szklanki płatków śniadaniowych

1 szklanki rodzynek

1 szklanki wiórków kokosowych

1 łyżeczka kakao

1 łyżeczki cukru waniliowego

woda lub sok, aby wszystko połączyć

Wszystkie składniki wymieszać w misce stopniowo dodając wody by się wszystko połączyło. Z łyżek stołowych masy uformować kulki i obtaczać je w wiórkach kokosowych. Po wykonaniu przechowywać w lodówce.

Dzień uprzejmości był nie tylko okazją do wspólnego spotkania i zabawy, ale także dawał możliwość kontrolowania przez dzieci swoich reakcji emocjonalnych. Atmosferę życzliwości wzmocniło u dzieci przekonanie, że bycie uprzejmym i miłym każdego dnia korzystnie wpływa na ich wzajemne kontakty.